MESLEKİ EĞİTİM AFORİZMALARI

Hayaller kurulmadan hayatta beklenen değişiklikler ve güzel çalışmalar kendiliğinden gerçekleşmiyor. Bizim planımız kurgumuz dışında başkalarının yaptığı veya tesadüfî gerçekleşen olaylar hayallerimizi karşılayamıyor. Önce hayallerini kuruyoruz, hayaller için zihinlerde kim, neyi, nerede, nasıl, niçin ve ne zaman sorularına cevap bulmaya başlıyoruz. Ben de sürekli mesleki eğitim üzerine hayaller görüyorum. Aşağıda mesleki eğitim, gençlik ve sektör adına hayallerini kurduğum çalışma fikirlerini elimden geldiğince özlü ve çarpıcı bir şekilde belirtmeye çalıştım. Yazı başlığının dikkat çekmesi için özellikle aforizma kavramını tercih ettim. Aforizma; özlü, çarpıcı ve aykırı söz olarak tanımlanmaktadır. Ancak sizin de okuyunca hak vereceğiniz üzere hayallerimin aşağıdaki cümlelerle ifadesini aykırı sözler olarak da görmüyorum. Mesleki eğitim adına bugün gerçekleştirilenlerin çoğunu on yıl önce; meslektaşlarımla, sektör temsilcileriyle, öğrenci ve velilerle görüşerek raporlaştırıp paylaşmıştım. Başarılı olacak ideal bir mesleki eğitim sistemini hayalimde kurgulamayı hiç bırakmadım ve bırakmayı da düşünmüyorum. Bunun içindir ki ikiyüzün üzerinde makale/köşe yazısı ve dört kitap ortaya çıktı. Kendime bu işi bir sosyal sorumluluk ve gönüllü görev olarak kabul ediyorum. Sadece köşe yazısı/makale ve kitap yazarak değil resmi özel her toplantıda, buluşmada ve çalışmada paylaşmaya da çalışıyorum. Bunu yaparken de fikirlerimden dolayı eleştiriyi, yadırganmayı veya başka şekilde etiketlenmeyi de umursamıyorum. Çünkü beni yakından tanıyanlar da iyi bilir ki bu yaptığım çalışmalar kesinlikle olumlu ve yapıcıdır. Hiçbir kişiyi ve kurumu eleştirmeyi ve yıpratmayı hedef almam. Yapılanların güzel ve faydalı olanlarını özellikle vurgulayıp tanıtılması ve yayılmasına destek olmaya çalışırken varsa daha iyi olabilmesi için başka neler yapılması gerektiği konusunda da fikirlerimi belirtmekten geri durmam. Son olarak Aralık-2021 de Ankara’da yapılan 20. Milli Eğitim Şurasında ve 4 Ekim 2022 de MÜSİAD tarafından düzenlenen “Mesleki Eğitim ve İstihdam Çalıştayı’nda” paylaştım. Şimdi de derleyip toparladığım “Mesleki Eğitim Aforizmaları’na” geçelim. Herhangi bir sıra ve kategori olmaksınız sıralıyorum.  Tüm mesleki ve teknik okul ve kurumlarımızdaki uygun ortamlar eğitim-öğretim faaliyet saatleri dışında halka açık “mahalle hobi atölyeleri” olarak düzenlensin. Hatta belediyeler de bu konuda eleman ve lojistik destekle aktif rol alsın ki gençler boş vakitlerinde beceri geliştirebilsin ve meslek liseleri tanınsın ve tercih edilsin.!  Meslek dersi öğretmenlerine gönüllü ahilik semineri açılsın. Her ilçeye bir koordinatör ahi öğretmen danışmanı görevlendirilsin. Onlar, ahilik faaliyetlerini organize etsinler ki kadim değerlerimizi yaşatabilelim.!  TOBB ve TESK ülke genelinde her yıl mesleki eğitim ve stajyer dostu 10,000 firma belirlesin. Bu firmalarda öncelikle eğitimler ve fiziki düzenlemeler yapılsın ki stajyerler iş hayatını doğru tanıyıp sevsin.!  Tüm mesleki ve teknik okul ve kurumlarındaki atölye ve meslek dersi öğretmenleri, tüm rehber öğretmenler ve gönüllü öğretmenler “etkili mesleki tanıtım rehberlik ve yönlendirme” semineri sonrası 8. ve 12. Sınıf öğrencilerine-velilerine “aile hekimi uygulaması gibi” bir yıllığına en az zorunlu dört görüşme için ücretsiz danışman atansın ki etkili okul ve meslek seçimi gerçekleşebilsin.!  Atölye ve meslek dersi öğretmeni olarak yükseköğretim kurumundan mezun olanlar mesleğinde sektörde en az iki yıl aralıksız çalıştıklarında KPSS şartı olmadan atanabilsin ki öğretmenin atölyede öğrenciye öğrettiğinin iş hayatında karşılığı olsun.!  Atölye ve meslek dersi öğretmenleri, koordinatörlük saatlerinde her hafta farklı işyerinde tüm gün öğrencileriyle işletmede işbaşında uygulamalı eğitime rehberlik yapabilsin ki öğretmen-usta öğretici işbirliğiyle daha becerili gençler yetişebilsin.  Ortaokul son sınıfındaki öğrenciler gruplar halinde meslek sahiplerini işbaşında bir günlük gözlem raporlu iş insanlarını ziyaret ederek sınıfta arkadaşlarıyla paylaşsın ki meslekleri tanıyıp doğru seçim yapabilsin.!  Uygulamalı meslek eğitimi 9. Sınıfta okul atölyesinde, 10-11-12. Sınıfta her yıl artan gün oranıyla işletmede AMP-ATP tüm program türlerinde zorunlu olsun ki derslikler boşalsın ve derslik ihtiyacı azalsın en önemlisi de mezunlar işbaşında daha becerikli yetişsin.!  Genel kültür ders saatlerinin teorik olarak bir kısmı EBA gibi platformlardan uzaktan eğitim ile takip edilerek boşalacak gün/saatlerin sosyal becerilere ve uygulamalı meslek eğitimine daha çok vakit ayrılsın ki mezunlar daha becerikli yetkin olarak yetişsin.!  Okul-sektör-hamilik ilişkisi-işbirliği, hiçbir yaptırımı olmayan protokolü şeklinde değil yasal düzenlemeyle eğitim sistematiğinde kurgulansın ki sürdürülebilir olsun.!  Hak edilmeden verilen teknisyenlik unvanı ve işyeri açma belgesi uygulamasına son verilsin ki belgelerin değeri artsın.!  Her sınıf ve şubeden başarı ölçütünde ilk beşe giren tüm öğrenciler mezuniyetinde kurumsal firmalara devlet kontrolünde işe yerleştirilsin ki öğrenciler arasında tatlı bir rekabet oluşsun ve başarı çıtası yükselsin.!  İşe yerleştirilen mezunların hem çalışma şartları hem de ekonomik olarak maaş, sigorta, yol, yemek, mesai gibi özlük haklarının tam olarak yerine getirildiği denetlensin ki mezunlar mesleklerinin dışındaki AVM veya ofis içi farklı işlerde çalışmayı tercih etmesin.!  Tüm meslek lisesi okul birincisi öğrenciler Maarif Vakfı desteğiyle yazın yurtdışında staj imkanı sağlansın ki mezunlar uluslar arası düzeyde tecrübeli nitelikli meslek insanları olarak yetişsin.!  Üniversite sınavlarında meslek lisesi öğrencilerine mesleki sorular sorulsun ki fırsat eşitliği oluşsun ve gerçekten uygulama mühendisleri yetiştirebilelim.!  Tüm 12. Sınıf meslek lisesi öğrencileri ücretsiz MYK mesleki yeterlilik belgesi sınavlarına ücretsiz devlet kontrolünde girebilsin ki biz kaçıncı seviye eğitimi hangi düzeyde başarabildiğimizi görelim. Başta AB ve dünyanın her yerinde becerisini ispatlayabilsin.!  MESEM kolay, AMP orta ve ATP zor program olarak yapılandırılsın. Her birine öğrenci belirlenen başarı kıstasları yakaladığında yılın sonunda kolaylıkla geçebilsin ki tatlı rekabet, yarış ve başarı çıtası yükselsin.!  Bölgelerde ödüllü beceri tabanlı mesleki uygulama yarışmaları düzenlensin ki meslek liseliler öğrendiklerini canlı performansla gösterebilsin, yarışma heyecanı yaşansın ve özgüvenleri artsın.!  Mesleki Eğitim Merkezleri, meslek lisesi mezuniyeti programına son verip örgün eğitimden çıkarılarak Halk Eğitimi Merkezleriyle HBÖ Merkezine dönüştürülsün. Mesleki ve Teknik kurslar açılsın ki mesleksiz insan kalmasın.!  Tüm mesleki ve teknik okul ve kurumlarına HBÖ kapsamında şifre verilerek meslek edindirme, geliştirme ve uyum kursları açma yetkisi verilsin ki okullar DÖSE kapsamında en iyi bildiği işi meslek eğitimini yaygınlaştırabilsin.!  DÖSE kapsamında yapılan tüm çalışmalar öğretmen gözetiminde meslek öğrenmek isteyen gençlerin bizzat fiili katılımı ve beceri gelişimi yönüyle sürekli gözden geçirilsin ki okullar sadece ekonomik getiri amacıyla özel sektöre rakip görülmesin.!  Üniversite sınavı girişindeki 150-180 barajı tekrar getirilsin ki mesleki eğitim sonrası gençler nitelikli meslek insanları olarak hayata erken başlayabilsin ve sektörün nitelikle eleman ihtiyacı karşılansın. Ayrıca belli akademik düzeyi olanlar nitelikli üniversite mezunu olsun. Üniversite diploması değeri azalmasın.!  LGS sınavlarına müracaat için en az sekiz yıllık not ortalamasının 85 barajını aşanlar başvurabilsin ki çocukluğunu yaşabilsinler ve aileler gereksiz dersane ve yayın masrafından kurtulsun.!  Meslek liselerinde atölye ve meslek derslerinden başarılı olmak kaydıyla genel kültür derslerinin tümü seçmeli ders olsun, başarısızlık sebebiyle sınıf tekrarı, okul terk ve örgün eğitim dışına çıkmak olmasın ki sektör beklediği nitelikli elemanlara kavuşabilsin.!  Tüm meslek lisesi öğrencileri başarısı ne olursa olsun okula devam ve mezuniyet sonrası istihdam şartıyla karşılıksız yetim-öksüz ve tüm ihtiyaç sahiplerine, başarı ve kurs gideri için hibe veya geri ödemeli burslar verilsin. Burs alanlara mezuniyet sonrası öncelikli istihdam hakkı tanınsın ki hiç kimse parası olmadığı için eğitim dışı kalmasın.!  Tüm meslek lisesi öğrencilerine cep harçlığı, öğlen yemeği ve yol ulaşım ücreti ödensin ki meslek liselerine nitelikli öğrenci talebi artsın.!  Her ay bir kitap okuyan, her yaz isteğe bağlı zorunlu olmayan staj yapan çalışan, her dönem en az iki kişisel gelişim seminerine giden, bir müzik çalgı aleti çalan, her ay en az bir mesleki ve kişisel gelişim filmi izleyip raporlayan, 12. Sınıfta beş iş görüşmesi mülakatına katılan, birey veya grup olarak projesi ödül alan, faydalı model-paten alan öğrenciler maddi ödüllendirilsin ki aklı selim-kalbi selim-zevki selim, sağlıklı-üretken-mutlu gençlik yetişebilsin.!  Haftanın bir tam günü sosyal-kültür-sanat ve spor etkinlikleri günü olarak belirlensin. Öğrenciler velilerinin izniyle okulda, belediye, devlet, özel kurum (ücretini devlet verecek) ve STK tesislerinde yıl boyu gerçekten yeteneklerini sergileyebilsinler ki disiplin sorunları azalsın ve olimpiyat şampiyonları çıksın.!  Her yıl il/ilçe/ülke bazında yılın mesleki eğitimde örnek “ustası, usta öğreticisi, esnafı, işletmesi, firması ve işvereni” seçilip Devlet Başkanı/Cumhurbaşkanı düzeyinde “Onur Madalyasıyla” ödüllendirilsin ki iyi örnekler hızla çoğalsın.!  Her öğrenci 8. ve 12. Sınıfta kendini tanıma ve kişisel meslek testine tabi tutulup raporla geribildirim verilsin ki gençler kişiliklerine uygun bölüm ve meslek seçebilsin ve ömür boyu mutlu-başarılı olabileceği işi yapabilsin.!  Her ilçe ve il MEM’lerde HBÖ ile mesleki ve teknik eğitim bölümlerine mesleki ve teknik eğitim okul ve kurum yöneticiliği yapmış olan şube müdürü/müdür yardımcıları görevlendirilsin ki mesleki eğitim daha nitelikli hale getirilebilsin.!  Organize Sanayi Bölgeleri zorunlu olarak Mesleki Eğitim Merkezi için fiziki ortamlar hazırlayarak Milli Eğitime tahsis etmeliler ki meslek eğitimi hizmeti okul-işletme arasında etkili sağlanabilsin.!  Özellikle büyükşehirlerde hala devam eden Çok Programlı Anadolu Lisesi uygulaması bölgede en çok ihtiyaç duyulan okul programına dönüştürülmeli ki eğitim yönetimi etkili yapılabilsin ve öğrencilerde okul aidiyeti oluşabilsin.!  Alan seçiminde aşırı talep halinde not sıralamasıyla öğrenci sevmediği mesleğe yönlendirilmesin ki ömür boyu sevmediği işi yapmak zorunda kalıp mutsuz olmasın.!  Alan seçimine kadar ki bekleme döneminde zevkli el becerileri atölyesinde uygulamalar ile zaman verimli değerlendirilsin ki okulun ilk ayında okuldan ve meslek eğitinden soğuma kopma oluşmasın.!  Tüm alanlarda 9. Sınıfta tüm öğrencilere dünyaca kabul edilen temel yaşam becerileri zevkli uygulamalar yaptırılmalı ki gençler meslek öğrenmeyi sevebilsinler.!  Halen uygulanmakta olan Mesleki Teknik Okul Yönetim Kurulları uygulaması yeniden gözden geçirilsin ki gerçekten hedeflenen amaçları ulaşılma durumu ortaya çıkabilsin.!  İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurullarının etkililiği araştırılsın ki alan-dal açma/kapama dışında okul-sektör işbirliği ve eğitim-istihdam ilişkisine katkısı net olarak anlaşılsın.! Şimdi samimiyetle bireysel girişimler hariç tümüyle uygulanmamış bu önerileri değerlendirelim. Bu çarpıcı ve özgün fikirleri uygulayabilmek için çok büyük bütçeler veya zaman alıcı karmaşık mevzuat çalışmaları gerekmiyor. Hayallerin gerçeğe dönüşmesi zor değil. Bunların yerine getirilmesi mesleki eğitim sistemine çok büyük faydalar sağlar. Bunların gerçekleşmesi için de bir on yıl daha geçmesini beklemeyelim. Etkili mesleki tanıtım rehberlik ve yönlendirme, uygulama ağırlıklı kolay bir müfredatla ve zevkli bir öğrenim süreci, eğitim sürecinde üretmenin ve kazanmanın hazzını yaşatmak, mezun olmadan staj yaptığı yerlerden biriyle iş ilişkisi kurulması halinde tüm sektörlerin aradığı nitelikli elemanların mesleki eğitim sayesinde yetiştirilmesi tüm paydaşların birlikte mutlu olması mümkündür.