PROJE VE PROTOKOLLER YILI

PROJE VE PROTOKOLLER YILI

Ülkelerin eğitim hayatında bir yıl çok kısa bir süredir. Bir yılda eğitim sisteminde ülke çapında değişimleri planlamak, hayata geçirmek ve değerlendirmek oldukça zordur. Yapılmaya çalışılması aceleye getirmek, hatalı uygulamalara ve istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Bu sebeple 2023 eğitim vizyonumuzda önemli değişim, dönüşüm ve yenilikler dört öğretim yılına yayılmıştır.

Her yılsonunda yıl boyu yaşananların konuşulması-yazılması, bir yılda yapılanların-yapılamayanların, iyi-kötü olayların muhasebesi genel bir değerlendirmesinin yapılması kayıtlara geçilmesi faydalıdır. İnsanoğlu unutkandır. Eğitimde neredeydik, nerelere geldik ve nereye doğru gidiyoruz. Yapılanlar çabucak unutuluyor, hiçbir şey yapılmıyor ya da yapılan her şey yanlış ve kötü yapılıyor zannedilebiliyor. Halkın öncelikle eğitim sistemine güveninin sağlanması, korunması ve geliştirilmesi gerekiyor. Sürekli sınav ve sistem tartışmalarıyla kamuoyunda eğitimin tartışılması bir işe yaramadığı gibi güvenin azalmasına yol açmaktadır. En basiti veliler, öğrencilerinin sözüyle okulu, öğretmeni yargılamaya kalkmaktadır. Eğitim alanında birçok şeyi diğer ülkelerden daha iyi başarıyoruz temel sorunumuz ise bunları veliye ve öğrenciye yansıtabilmektedir.(1)

Mesleki ve teknik eğitim alanında 2019 yılında yapılanlara göz atmak ve paylaşmak istedim. Bunun için genel müdürlüğün web sitesinde haberler bölümünden yararlandım.(2) Burada kronolojik olarak tüm yapılanlar paylaşılmaktadır. Bunları sıralayacak olursak; bir kısmı önceki yıllarda imzalanarak başlatılmış halen yürürlükte olan 117 kurum/kuruluşla 106 protokolün devam ettiği görülmektedir. Buna karşılık ulusal ve uluslar arası çapta beş büyük proje yürütüldüğü anlaşılmaktadır.

Okullarımızın yaptığı ahşap oyuncak çalışmalarının öğretmen ve öğrencilerimize önemli bir tasarım becerisi kazandırdığını, okullarımızın yapılan ar-ge çalışmaları sonucunda hem özgün tasarımlar geliştirdiğini hem de herhangi bir tasarımı rahatlıkla üretebilecek seviyeye gelmiştir. Özellikle okul öncesi eğitim ve özel eğitim öğrencileri için okullarımız tarafından özgün tasarımlar geliştirilerek sağlıklı ahşap üretim yapılması için işbirliği yapılmasına karar verilmiştir. Ahşap Oyuncak Yarışması, 11-12 Haziran 2019 tarihleri arasında Bursa-İnegöl İlçesinde yapılan sergi ve ödül töreni ile sona erdi.

Döner sermaye işletmelerinin çalışmalarında yapılan faaliyetleri kısıtlama nedeni olarak devamlı gündeme gelen %15' lik Hazine Payının, yaptıkları girişimlerle %1' e düşürülmesi bu işletmelerin gelirlerinde önemli bir artış yaşanmasını sağlamıştır. Nihai hedefimiz öğrencilerimize bu becerileri kazandırarak istihdam edilebilirliklerini artırmaktır. Döner Sermaye çalışmalarında üretilenlerin tanıtılması ve pazarlanması amacıyla hazırlanan ürün kataloğuna tek tıkla ulaşma imkânı sağlanmıştır.

Yılda iki kez yapılabilen kalfalık ve ustalık sınav sayısı 3 kat artırılarak yılda 6 kez yapılabilmesi sağlandı. Diğer taraftan teorik sınavların ilk kez e-sınav yapılabilmesi ile ilgili mevzuat değişikliği yapılarak 81 ilde e-sınav merkezlerinde her ay yapılabilmesinin önü açıldı.

Milli Eğitim Bakanlığı 2023 Eğitim Vizyon Belgesinde mesleki ve teknik eğitimde eğitim-istihdam-üretim ilişkisi güçlendirilmesi hedefi altında "Buluş, patent ve marka üreten okulların öğrenci, öğretmen ve yöneticilerinin döner sermaye kaynaklı gelirlerden pay alması sağlanacaktır." hedefi yer almaktadır. Bu kapsamda Genel Müdürlüğümüzün mesleki ve teknik eğitimde 2019-2020 eğitim öğretim yılının teması patent, faydalı model ve tasarım yılı olarak belirlenmiştir. Türk Patent ve Marka Kurumu ile protokol imzalanarak eğitimlere başlanmıştır.

Savunma sanayisi alanında nitelikli eleman ihtiyacını karşılamak üzere Türkiye'nin ortaöğretim alanında savunma sanayi sistemlerine yönelik ilk mesleki ve teknik Anadolu lisesi olan ASELSAN Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi açıldı. Kırıkkale'de Valiliğinin ve Makine Ve Kimya Endüstrisi Kurumu'nun (MKEK) katkılarıyla "MKEK Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi" adıyla ikinci meslek lisesinin kurulması için çalışma başlatıldı.

"Meslek Lisesi Öğrencileri Ailelerimizle Buluşuyor" projesine 2018-2019 eğitim-öğretim yılında 81 ilde bin 889 okul katıldı ve bu okullardaki 13 bin 217 öğretmen ve 39 bin 197 öğrenci 54 bin aileye destek oldu. Proje kapsamında öğrenciler, okullarının bulunduğu mahallelerdeki ihtiyaç sahibi, yaşlı ve bakıma muhtaç kişilerin evlerinde küçük bakım ve onarımlar, boya badana işleri, mobilya tamiri, küçük eşya onarımı yaptı, hasta ve yaşlılara bakım ve temizlik hizmeti verdi, kişisel bakımlarına yardımcı oldu ve hayatlarını kolaylaştırıcı destekler sağladı.

Mesleki ve teknik eğitim veren eğitim kurumlarının tamamında kurumsal kaliteyi izlemek ve elde edilen bulgular temelinde kurumları sürekli iyileştirmek hedefiyle 9 Mayıs 2019'da "Mesleki ve Teknik Eğitim Kurumları Kalite Güvencesi Yönergesi" yayımlanmıştı. Bu kapsamda, bu dönem mesleki ve teknik ortaöğretimde proje okullarının tamamı, kurumsal dış değerlendirme sürecine tabi tutulacak. 246 okulun bir kısmının planlanan dış değerlendirmesi de tamamlandı. Kurumsal dış değerlendirmede, kalite güvence sistemi ile ilgili eğitim alan yöneticiler ve öğretmenlerin yanı sıra ilk kez, sektör temsilcileri de yer alıyor.

Mesleki Eğitim Merkezlerinde görev yapan Koordinatör Öğretmen, Rehber Öğretmen ve Usta Öğreticilere yönelik El kitapları ile mesleki eğitim merkezlerinde kayıtlı öğrencilerimize yönelik Psiko-Sosyal Destek Modülleri ilk defa olacak şekilde öğrencilerimize yönelik uygulanan rehberlik tanıma, ölçme ve değerlendirme dokümanları hazırlanmıştır.

Millî Eğitim Bakanı Ziya Selçuk ve Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy tarafından imzalanan "Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme İş Birliği Protokolü" ile, turizmde istihdam garantisiyle nitelikli eleman yetiştiren liselerin sayısı 2023'e kadar 200'e çıkarılacağı açıklanmıştır.

Tüm sektörlerle yapılan işbirliği protokolleri doğrultusunda başta atölye ve meslek dersleri öğretmenlerinin işbaşında sektör desteğiyle mesleki gelişimlerini destekleyecek eğitimlere başlanmıştır.

Özel okullarda okuyan öğrencilere verilen desteğe bu yıl son verilmişken, Organize Sanayi Bölgeleri içinde ve dışında açılan özel meslek liselerinde belirlenmiş alanlarda okumakta olan öğrencilere yönelik desteğe devam edilmektedir.

Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı ile Millî Eğitim Bakanlığı arasında imzalanan TEKNOFEST-İstanbul Havacılık Uzay ve Teknoloji Festivali Paydaş İş Birliği Protokolü kapsamında Samsun'da yapılan 13. Uluslararası MEB Robot Yarışmasında tasarla çalıştır (ilk 20), hızlı çizgi izleyen (ilk 30) ve yumurta toplama (ilk 20) kategorilerinde sıralamaya giren toplam 70 takım, 17 - 22 Eylül 2019 tarihlerinde İstanbul Atatürk Havaalanı'nda yapılmış ve 1 Milyon 750 bin ziyaretçi katılmıştır.

Daha önce çok değişik başlık ve ortamlarda farklı sitelerde yer alan bilgilerin özetlenmesi ve bir çatı altında https://meslegimhayatim.meb.gov.tr/ adresinde sunulması önemli bir çalışma olmuştur. Millî Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, “Mesleğim Hayatım portalının, mesleki teknik eğitime erişimin geliştirilmesine, kapasitesinin artırılmasına, eğitim sektörünün toplum ve iş dünyasıyla ilişkilerinin geliştirilmesine, nitelikli iş gücü istihdamının sağlanmasına katkıda bulunmasında büyük yarar sağlayacağını düşünüyoruz.” diyerek bu önemli çalışmayı kamuoyuna tanıtmıştır.(3)

İstanbul Teknik Üniversitesi ile 15 Nisan 2019 tarihinde "Türk Halk Müziği ve Türk Sanat Müziği" alanlarında iş birliği protokolü imzalanmıştır. Geleceğin sanatçı ve eğitimcilerini yetiştirme anlamında çok önemli olan bu protokol kapsamında yapılacak çalışmalar; kültürümüzün ve sanatımızın sürdürülebilirliği, geleceğe aktarımı ve dünyadaki temsiliyetine büyük bir katkı sağlayacaktır.

Yeni askerlik sisteminde Lisede 29 olan erteleme yaş sınırı 22' ye inmektedir. Ancak meslek liselerine artı 3 yıl erteleme hakkı verilip 25 yaşına kadar devam etme şansı tanınmaktadır. Böylelikle meslek lisesi mezunların istihdamının ve iş kurmasının kolaylaşması sağlanacaktır. Özellikle okulun son yılında yapılan işletmede beceri eğitiminin devamında öğrencilerin aynı iş yerinde, eğitim aldığı alanda istihdam edilmesi mesleki eğitim için ayrılan kaynakların etkin ve verimli kullanılmasını sağlanacaktır.

Veriye dayalı yönetim anlayışına dayalı olarak hazırlanan raporlar kamuoyuyla paylaşılmıştır. Tübitak Bilim ve Toplum Destek Projelerine Katılım Değerlendirme Raporu, Geçmişten Günümüze Fotoğraflarla Mesleki Eğitim, OSB Mesleki Eğitim, 2019 Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav, LGS kapsamında ilk yerleştirme Sonuçları Ön Raporu gibi önemli çalışmalarla bilgi sunulmuştur.

Mesleki ve teknik Anadolu lisesinde Tasarım ve Beceri Atölyesi açılması planlanmış ve döner sermaye işletmelerinde diğer okullarda TBA açılmasına destek olunması çalışmaları başlatılmıştır.

MEB-STB-İTÜ-İTO ve İSO arasında 25 Ocak’ta imzalanan Mesleki Eğitim İş Birliği Protokolü kapsamında eğitim programlarının sektörlerle birlikte tasarlanması ve mezunların niteliğinin artırılması için imzalanan iş birliği protokolü çalışmaları devam edilmektedir.

Milli Mücadelemizin 100. Yılında Samsun´da rekor bir katılımla gerçekleştirilen 13. Uluslararası MEB Robot Yarışması coşkulu bir kapanışla sona erdi. Milli Eğitim Bakanlığınca düzenlenen, 3 binin üzerinde robotun yer aldığı "13. Uluslararası MEB Robot Yarışması" Samsun'da yapıldı. Yarışma; temalı, çizgi izleyen, hızlı çizgi izleyen, sumo, mini sumo, robotino (hareketli robotlar), insansız hava aracı (mini drone), insansı robotlar, endüstriyel robotik kol, tasarla-çalıştır, yumurta toplama (caretta caretta) ve serbest proje olmak üzere 12 kategoride gerçekleştirildi.

Geçici koruma altındaki Suriyeli öğrencilerin, mesleki ve teknik eğitime kazandırılmasını amaçlayan ve Suriyelilerin Türkiye´de bulundukları süre içerisinde kendi yaşantılarını idame ettirebilmelerini, nitelikli iş gücü ihtiyacına katkı sağlamalarını ve ülkelerine döndüklerinde ihtiyaç duyabilecek alanlarda meslek sahibi olmalarını sağlamak için Suriyelilerin yoğun yaşadığı bölgelerde, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı okulların açıldığını, AB desteğiyle yürütülecek yeni proje ile Adana, Bursa, Gaziantep, Hatay, İstanbul, Kilis, Mersin ve Şanlıurfa´dan oluşan 8 pilot ilde 50 okulda çalışmalara başlanmıştır.

Ülkemizin ilk yerli ve milli pilli otomobilinin prototiplerinin kamuoyuna tanıtılmasıyla birlikte üretiminde çalışacak nitelikli elemanları yetiştirebilmek için Bursa Otomotiv Meslek Lisesinde bir dal olarak eğitimlere hazırlıklar başlatıldı.

Yapılan onlarca çalışmaya bakıldığında; Derneklerden Bakanlıklara, Vakıflara, Esnaf Ticaret ve Sanayi Odalarına, Üniversitelere, Anadolu Ajansına, Spor Federasyonuna, Üniversitelere Gedik Holding gibi global şirketlere çok geniş bir alanda çok sayıda kurum/kuruluşla protokoller imzalanmış ve çalışmalara başlanmıştır.

Mesleki eğitim alanında ülke genelindeki tüm çalışmalarda, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü Mesleki ve Teknik Eğitim Bölümünce pilotlamayla başlayıp sayısal desteğin verildiği ve Okul Sanayi İşbirliği İstanbul Modeli, Üreten Okullar, Meet Kap, Atölye Buluşmaları gibi projelerle kamuoyunda dikkat çektiği ve sektörle işbirliğinde önemli başarıların sağlandığı görülmüştür. Bu itibarla 2019 yılı mesleki eğitim açısından proje ve protokoller yılı olarak anılabilir.

Artık yeni bir yılımız var 2020. Haydi hep birlikte başta eğitim adına güzel şeyler düşünüp, güzel şeyler söyleyelim, güzel işler yapalım, çok çalışalım ve güzel sonuçlar alalım. Yalnız yapılan tüm önemli, güzel ve başarılı çalışmalar yanında mesleki eğitim süreç ve sisteminde önemli bir değişiklik olmadığı, yapılanların sisteme entegre edilmediği ve gönüllülük esasıyla ilerlendiği, sonuç olarak mezun öğrencilerin istihdamına hangi oranda etki ettiğinin ölçülmesi gerektiği unutulmamalıdır. Bu zamana kadar çok konuştuk aradık durduk. Değiştirdik durduk ama en sonunda mesleki eğitimde eskiye dönmeye başladık. Artık konuşmak ve aramak zamanı değil iş yapmak zamanıdır.

(1)   Erol DEMİR, “Eğitimde Yaşananlar 2018”,  https://egitimheryerde.net/egitimde-yasananlar-2018-analizi/ E.T. 02/02/2020

(2)   http://mtegm.meb.gov.tr/www/haberler/kategori/1

(3)   Erol DEMİR, “Mesleğim Hayatım”, https://egitimheryerde.net/meslegim-hayatim/ E.T. 02/02/2020