MEB ve İTÜ arasında 09
Ocak 2019’da yapılan bir protokol ile kurulan ve İTÜ Ortaköy Mesleki ve Teknik
Anadolu Lisesi adıyla Hazırlık sınıfı sonrası Denizcilik, Elektrik ve
Elektronik Teknolojisi ve Bilişim Teknolojileri alanında eğitim verecek olan
okulun müdürlüğüne İTÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros görevlendirilmiştir.
Bu yeni okula liselere giriş sınavında % 1,26 – 5,52 yüzdelik diliminden
öğrenciler tercih ederek yerleşmişlerdir.(1) Bu yılın başında, MEB ile ASELSAN
arasında savunma sanayisine nitelikli eleman yetiştirmek amacıyla imzalanan
protokol kapsamında ise bu alandaki ilk Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
kurulmuştu. ASELSAN Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde 60 öğrencinin eğitim
göreceği elektrik-elektronik teknolojisi alanına 0,46'lık yüzdelik dilimden
öğrenci alındı. Böylece ilk defa bir MTAL’ye yüzde 1'lik dilimden öğrenci
girdi. Bununla birlikte okullardaki yüzde 74 olan doluluk oranı, bu yıl yüzde
24'lük artışla yüzde 98'e yükseldi. (2)
Bu haberleri okuyunca
aklıma hemen ülkemizin en gözde okulu olan Galatasaray Lisesi geldi. Zira
dersane veya özel kolej olarak eğitim hayatına girmiş sonrasında özel vakıf
üniversiteleri de kurmuş olan markalar hariç devlet lisesi olup üniversitesi
olan ilk kurum Galatasaray Üniversitesidir. İstanbul boğazının en güzel semti
Ortaköy’de 1994 yılında eğitim hayatına başlamasına rağmen kısa zamanda
tanınmıştır. Şimdi ise tam tersi devlet üniversitesi olan İstanbul Teknik
Üniversitesi, adı İTÜ Ortaköy Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi olan yeni nesil
bir meslek lisesi yeni bir boyutta eğitim hayatına kazandırılmıştır. Önce
Galatasaray Lisesi tarihine göz atıp ikisini birlikte yorumlayalım.
Galatasaray Lisesi
tarihini özetle; II. Bayezid (1481 – 1512), babası Fatih'in idealindeki okulu
"Galata Sarayı Ocağı" adıyla kurarak Osmanlı Saray eğitiminin önemli
bir parçasını oluşturmuş oluyordu… Osmanlı'da hukuksal, siyasal ve sosyal
alanda gerçekleştirilecek yenilikleri yaşama geçirecek aydın kadrolara ve bu
kadroların yetiştirilmesi için, geleneksel eğitimin dışında batılı programları
da bünyesinde barındıran bir eğitim kurumuna ihtiyaç vardır. Bu amaç
doğrultusunda 1 Eylül 1868 de Sultan Abdülaziz 'in katıldığı bir törenle
Mekteb-i Sultani adıyla kurum yeniden faaliyete geçer… 1924 yılında kurum,
Galatasaray Lisesi adıyla eğitime başlar ve genel kültür dersleri Türkçe
verilmeye başlar… Son olarak, 14 Nisan 1992 yılında Fransa Cumhurbaşkanı
François Mitterand ile 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal arasında imzalanan eşit
temsilli protokolle ve anlaşmayla ilkokul ve üniversite eğitimini de kapsayan
Galatasaray Eğitim Öğretim Kurumu (GEÖK) hayata geçirilir. Galatasaray Eğitim
ve Öğretim Kurumu, 6 Haziran 1994 tarih ve 21952 sayılı Resmi Gazete’ de
yayınlanarak yürürlüğe giren 3993 sayılı kanunla Galatasaray Üniversitesi'ne
dönüşmüştür. Kurum üniversite statüsünü almasına rağmen, entegre eğitim-öğretim
kurumu olma özelliğini korumuş ve Galatasaray Lisesi ile ona bağlı İlkokul ve
Rektörlüğe bağlı öğretim birimleri olarak tanımlanmıştır. M. De Salve, Mekteb-i
Sultani’nin (20 Ağustos 1868 - 22 Aralık 1871) ilk müdürüdür. 15
Nisan 1872’de Adliye Müsteşarlığı görevine ek olarak “Sultani Müdürlüğü”ne
Vahan Efendi tayin olunmuştur.(*)
(*) Osmanlı döneminde gayrimüslim tebaaya tanınmış haklar
yanında devlet yönetimde kariyer-ehliyet ve liyakate gösterdiği önemi
göstermektedir. Prof. Dr. A. Şişman, “YURT DIŞINDA TAHSİL YAPANBURSLU ERMENİ
ASILLI OSMANLI ÖĞRENCİLERİ” adlı makalesinde; Agop Vahan 1870/1287 Mekteb-i
Tıbbiye mezunudur. 1870’te Paris’e gönderilmiş, orada tıp tahsili yapmıştır.
Dönüşünde Emrâz-ı Dâhiliye muallim muavini olduğu belirtilmektedir.
Fotyadi Bey,(**) (29 Mayıs 1873 - 26 Mayıs
1874) Sultani'nin üçüncü müdürüdür. Mektebi Tıbbiye mezunu olan ve çeşitli
idari ve adli hizmetlerde bulunan Sava Paşa (***) 27 Mayıs 1874’te Sultani
Müdürlüğüne atanmıştır. (27 Ocak 1876 - 28 Kasım 1877) Çok zeki, hareketli, açık
fikirli , dört lisan bilen ve aydın bir kimse olan Ali Suavi okul müdürlüğünü
yürütmüştür. Osmanlı’nın Paşa ve beyleri, üst düzey bürokratları ile sonraları genel
müdür, profesör, ve Tevfik Fikret gibi ünlüler de okul müdürlüğü yapmıştır. Üniversite
Senatosu üyeliği, Fakülte Kurulu ve Fakülte Yönetim Kurulu üyelikleri ile Bölüm
Başkanlığı görevini yürütmekte olan Prof. Dr. Gülçin BÜYÜKÖZKAN FEYZİOĞLU,
16/11/2018 tarihinde Galatasaray Lisesi Müdürü olarak görevlendirilmiştir. (3)
Aslında devlete ait bir
Anadolu Lisesi olan Galatasaray Lisesi’ni cazip kılan Fransa ile işbirliği,
üniversiteyle aynı adı taşıması ve yönetiminde olması, konumu, tarihi, binası,
yüzyılı aşan tecrübesi, üniversiteye yerleştirme başarısı, tesadüfi olarak ünlü
bir semtin ve spor kulübün ismini taşıması, hazırlık sınıfı olması, yabancı
dili öğretmesi sayılabilir. Bence onu değerli kılan tüm bunların ötesinde
ülkemizin en zeki ve en iyi öğrencilerinin bu okulda bulunması ve farklı bir
program ile sınırlı sayıda öğrenciyle eğitim yapmasıdır. Zira sıradan iyi
öğrencileri alıp zirveye taşımıyor.
İstanbul Teknik
Üniversitesi'nin tarihi, Osmanlı İmparatorluğu'na Sultan III. Mustafa’nın
saltanat yıllarına kadar uzanmaktadır. Osmanlı Devleti'nde ilk kez Batılı
anlamda mühendislik eğitimi vermek üzere 1773 yılında kurulan Mühendishane-i
Bahr-i Hümayun (İmparatorluk Deniz Mühendishanesi), gemi inşaatı ve deniz
haritalarının yapılması konusunda uzman personel yetiştirmiştir. Haliç
Tersanesinde yer alan okulun kurucusu, bir Macar soylusu olan Baron de Tott'dur.
1944
- İTÜ adını aldı. İnşaat, Mimarlık, Makina ve Elektrik Elektronik fakülteleri
kuruldu. (4)
İTÜ Vakfı Dergisi
yüzyirmisekiz sayfalık 83. Sayısını özel olarak “Mesleki ve Teknik Eğitim”
dosyasına ayırmıştır. Derginin bu sayısında; Bakan yardımcısı Prof. Dr. Mahmut
Özer, İstanbul İl MEM Md. Levent Yazıcı, İTÜ Rektörü Mehmet Karaca, Matematik
ve Fen Bilimleri, Bilgisayar Mühendisliği, Yabancı Diller, Gemi İnşaatı ve
Deniz Bilimleri, Denizcilik Fakülteleri öğretim üyeleri ve ve bölüm başkanları,
İTNOVA TTO Gn. Md., Denizcilik Federasyonu e. Bşk., Uyumsoft YK Bşk., İTÜ MTAL
Okul Müdürü Prof. Dr. Hüseyin TOROS, UTESAV Müt. Hey. Bşk. Mehmet Develioğlu,
İTO Bşk. Yrd. İsrafil KURALAY, MÜSİAD Gn. Bşk. Abdurrahman KAAN gibi konusunda
etkin ve yetkili kişiler mesleki eğitim, denizcilik eğitimi ve meslek lisesi
konularında fikirlerini paylaşarak yeni açılan İTÜ Ortaköy MTAL için gelecekte
mesleki eğitimde yakalanacak hedefleri belirtmişlerdir.
(**) Gayrimüslimler arasından
1855’te Yanko Musurus ve 1857’de Rüstem Bey Torino maslahatgüzarlığı, 1857’de
S. Spitzer Napoli mashalatgüzarlığı, 1870’te Yanko Fotyadi önce Floransa sonra
Roma sefirliği, 1872’de S. Hamamcıyan ve 1874’te A. Karatodori Roma sefirliği
görevinde bulunmuşlardır.(M. Akpınar, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum
Bilimleri Dergisi, 5 (2015) Bahar.
(***)Osmanlı
İmparatorluğu milliyetçiliğin olumsuz etkilerine karşı Millet Sistemi yerine
Osmanlıcılık düşüncesini benimsemiştir. Bu düşünceyi Tanzimat döneminin
başlamasıyla birlikte yavaş yavaş bürokratik hayatta uygulamaya başlamıştır.
Yani gayrimüslimlere bürokraside istihdam sağlanmıştır. 1856 Islahat
Fermanı’ndan sonra bürokrasi içindeki gayrimüslimlerin sayısı gözle görülür bir
şekilde artmıştır. Hatta daha sonraki yıllarda yirmi üçü, kurulan hükümetlerde
nazırlık yapmıştır. Bunlardan biri de Sava Paşa idi. Mesleğe hekim olarak
başlayıp daha sonra bürokrasi içinde devam eden Sava Paşa mutasarrıf, vali,
mektep müdürü ve nazır olarak kırk yılı aşkın bir süre imparatorluğa hizmet
etti.
Dergide beyan edilen
bilgilere göre; İTÜ MTAL okul müdürünün üniversitenin bir profesörü olması, İngilizce
hazırlık sınıfında üniversitenin yabancı diller bölümünce genel ve iş
İngilizcesi eğitimi verileceği, üniversite hocalarının lise öğrencilerine derse
gireceği, üniversitenin tüm laboratuvarlarının lise öğrencilerince de
kullanılabilmesi, özel müfredat ve programların uygulanabilmesi, bu faktörlerin
de nitelikli ve kapasiteli öğrenciler tarafından okulun tercih edileceği
düşünüldüğünde sonuçlarının da iyi olacağına şüphe bırakmayacaktır. Bu sayede
İTÜ Meslek Lisesini bitiren iyi eğitimli mezunların sektörde tercih edileceği
bir kısmının da (% 10-15) İTÜ’de mühendislik eğitimine devam edeceği
öngörülmektedir. Teknokent desteğinin de gençlere inovasyon ve girişimcilik
altyapısı kazandırabileceği, Sonuçta
ülkemiz için özgün bir modelle “sevdiği işi yapan yaptığı işi seven” nitelikli
genç meslek insanlarına kavuşacaktır. Bunu “altın bir fırsat, lise değil ön
üniversite” olarak değerlendiren İTÜ Rektörü kamuoyundaki imaj ve algıyı
değiştireceğini, sanal ve artırılmış gerçeklik gibi teknoloji
laboratuvarlarında öğretmen eğitimleri yapılarak “çekirdekten mühendis”
yetişeceğini bu sebeple “çocuklarına altın bilezik kazandırmak isteyen
ailelerin meslek liselerine şans vermesini dilediğini” belirtmiştir. Dergideki
tüm yazarlar meslek eğitiminin lise düzeyinde başlaması gerektiğini beyan
etmişlerdir. Meslek lisesi ile yatay düzlemde üniversite ilişkisinin kurulmuş
olması, akademi, teknoloji ve uygulamanın üst düzeyde bileşimini getireceğinden
mezunlara beklenen “eleştirel düşünme, problem çözme, iletişim, işbirliği,
yenilikçilik, yaratıcılık, sosyal ve kültürel etkileşim gibi 21. yüzyıl
becerilerini kazandıracağı öngörülmektedir. İş dünyasının da meslek lisesi
mezunu üniversiteli mühendis çalıştırmaya daha sıcak baktığı beyan edilerek bu
projenin meslek eğitimine yeni bir boyut kazandıracağı düşünülmektedir. Mesleki
eğitim alan mezunların işgücü piyasasına katılması konusunda yeterli düzeyde
başarı sağlanamamasının iş tecrübesinin yeterince gerçekleşmemiş olması olarak
gösterilmektedir. Oku, Öğren, Uygula ve bir sanatın/mesleğin olsun sloganıyla
dünya çapında bir marka olan İTÜ meslek lisesinin açılmış olmasını gelecekten
umutlu olmamız için bir sebep olarak gören sektör temsilcilerinin; “İş-siyaset
ve akademi dünyasının üyesi ve temsilcileri olarak geçmişten aldığımız
birikimi, çağımızın şartlarıyla güçlendirerek “Güçlü Türkiye” hedefine
kararlılıkla hazırlamalıyız” diyerek bu projeyi yürekten destekledikleri
düşünülmektedir.
Bu desteğin İTÜ MTAL’yi
seçecek öğrencilere başarı ve ihtiyaç bursu verilerek, öğrenim süresince
işbaşında uygulamalı meslek eğitimi ve staj imkanı sonrasında ise mezunlardan
başarılı öğrencilere kabul edilebilir şartlarda iş ve istihdam imkanı
sağlanmasıyla taçlandırılmalıdır. Öte yandan tekstil mühendisliğinde olduğu
gibi bu proje iyi tanıtılmalı ve İTÜ, Denizcilik, Elektrik Elektronik ve
Bilişim Teknolojileri alanlarında bu okulun başarılı mezunlarına özel kontenjan
ayırmalı ve pozitif ayırımcılık sağlamalıdır. Yine mühendisliğe geçemeyecek
olan öğrencilerin son iki yıl ağırlıklı işbaşında mesleki eğitim ve uygulama
derslerine ağırlık verilmesi mezuniyette işe girmede avantaj sağlaması
açısından önem taşımaktadır.
Ancak; Galatasaray
Lisesi kadar hatta mezun olduğunda teknisyen olarak iş imkânı da düşünüldüğünde
daha mükemmel bir proje olacağına inanıyorum. İTÜ Ortaköy Mesleki ve Teknik
Lisesi, fiziki olarak açıldığı yerin halen öğrencileriyle eğitime devam eden
Beşiktaş Ziya Kalkavan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi binası olarak
seçilmesi, başta kendisini ayrıca zaten seçkin bir marka ve alanında zirve bir okulun
aynı binada hizmet verecek olmasını, Beşiktaş İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ve
Rehberlik Araştırma Merkezinin de hizmet binası olarak bu okul binasında birlikte
aynı anda yer aldığı düşünüldüğünde birşeylerin hedeflendiği gibi gitmesine
engel olabileceği endişesini oluşturmaktadır. İTÜ MTAL, sadece denizcilik
alanında 1927 yılından beri eğitim vermekte olan tarihi bir okul olan
Denizcilik Meslek Lisesiyle ilişkilendirilmeden bir başka güzel konum ve binada
hizmete açılması ülkemiz adına ayrıca bir kazanım olabilirdi. Hatta yeni meslek
lisesinin üniversitenin kampüsü içinde olması öğrenciler üzerinde ayrı bir hava
oluşturabilirdi. Lise tercih ve yerleştirmelerin devam ettiği bu günlerde
velilerin öğrencilerin tematik proje ve nitelikli meslek liselerini gözardı
etmemesi tavsiye olunur.
(1) https://meslegimhayatim.meb.gov.tr/haber/yeni_nesil_meslek_liseleri
(2) http://mtegm.meb.gov.tr/www/meslek-liselerine-ilk-kez-yuzde-1lik-dilimden-ogrenci-yerlesti/icerik/2490
(3) http://gsl.gsu.edu.tr/tr/tarihce/genel, A.T.
28/07/2019
(4) http://www.itu.edu.tr/itu-hakkinda/genel/tarihce
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder